I. OWL Ontologies là gì?
Ontologies được sử dụng để mô tả tri thức của một lĩnh vực nào đó. Một ontology mô tả các khái niệm và các mối quan hệ giữa các khái niệm trong lĩnh vực nghiên cứu. Các ngôn ngữ ontology khác nhau cung cấp các cách thức xây dựng khác nhau. Chuẩn ngôn ngữ được sử dụng nhiều nhất để xây dựng ontology hiện nay là OWL được phát triển bởi W3C. Giống như Protégé, OWL có thể mô tả các khái niệm nhưng nó cũng đưa ra các cách thức mới. Nó bao gồm tập rất nhiều các phép toán, ví dụ: phép giao (intersection), phép hợp (union) và phép phủ định (negation). Nó dựa trên một mô hình lo-gic khác giúp nó có thể định nghĩa các khái niệm giống như cách mà các khái niệm đó đã được mô tả. Bởi vậy, các khái niệm phức tạp có thể được xây dựng từ các khái niệm đơn giản hơn. Mặt khác, mô hình lo-gic này cho phép sử dụng bộ suy luận (reasoner) để kiểm tra việc có hay không tất cả các câu (statements) và các định nghĩa (definitions) trong ontology đảm bảo tính nhất quán và cũng có thể nhận ra các khái niệm nào phù hợp với các định nghĩa nào. Do vậy, bộ suy luận này có thể giúp duy trì cây phân cấp một cách đúng đắn. Điều này thật sự hữu ích xử lý đối với trường hợp các lớp có thể có nhiều hơn một lớp cha (parent).
I. Giới thiệu phần mềm Protégé
Ontologies được sử dụng để mô tả tri thức của một lĩnh vực nào đó. Một ontology mô tả các khái niệm và các mối quan hệ giữa các khái niệm trong lĩnh vực nghiên cứu. Các ngôn ngữ ontology khác nhau cung cấp các cách thức xây dựng khác nhau. Chuẩn ngôn ngữ được sử dụng nhiều nhất để xây dựng ontology hiện nay là OWL được phát triển bởi W3C. Giống như Protégé, OWL có thể mô tả các khái niệm nhưng nó cũng đưa ra các cách thức mới. Nó bao gồm tập rất nhiều các phép toán, ví dụ: phép giao (intersection), phép hợp (union) và phép phủ định (negation). Nó dựa trên một mô hình lo-gic khác giúp nó có thể định nghĩa các khái niệm giống như cách mà các khái niệm đó đã được mô tả. Bởi vậy, các khái niệm phức tạp có thể được xây dựng từ các khái niệm đơn giản hơn. Mặt khác, mô hình lo-gic này cho phép sử dụng bộ suy luận (reasoner) để kiểm tra việc có hay không tất cả các câu (statements) và các định nghĩa (definitions) trong ontology đảm bảo tính nhất quán và cũng có thể nhận ra các khái niệm nào phù hợp với các định nghĩa nào. Do vậy, bộ suy luận này có thể giúp duy trì cây phân cấp một cách đúng đắn. Điều này thật sự hữu ích xử lý đối với trường hợp các lớp có thể có nhiều hơn một lớp cha (parent).
I. Giới thiệu phần mềm Protégé
Protégé là công cụ phần mềm biên tập ontology mã nguồn mở (được phát triển tại Trường ĐH Stanford) sử dụng đối với việc xây dựng các hệ thống thông minh. Protégé được hỗ trợ bởi cộng đồng lớn bao gồm: các viện nghiên cứu, các tổ chức chính phủ và những người sử dụng cộng tác. Các đơn vị, cá nhân này sử dụng Protégé để xây dựng các giải pháp dựa trên tri thức trong các lĩnh vực chuyên sâu như là: y sinh học, thương mại điện tử và mô hình hóa tổ chức.
Protégé hiện bao gồm 02 phiên bản:
- Phiên bản chạy trên Web (web-based), người sử dụng có thể thực hiện việc biên tập, xây dựng ontology trực tiếp tại địa chỉ: http://protege.stanford.edu/products.php#web-protege. Ngoài ra người dùng cũng có thể tải bộ cài đặt phiên bản web về để cài trên Webserver của mình và sử dụng trong mạng nội bộ, đường dẫn tải bộ cài và hướng dẫn cài đặt tại: https://github.com/protegeproject/webprotege/releases.
- Phiên bản chạy trên Desktop (desktop-based): phiên bản này với mục đích biên tập ontology trên máy tính cá nhân, phiên bản mới nhất là 5.0 beta, có thể tải về tại địa chỉ: http://protege.stanford.edu/products.php#desktop-protege.
Tài liệu tham khảo
1. Sebastian Brandt (2011). A Practical Guide To Building OWL Ontologies Using Prot´eg´e 4 and CO-ODE Tools. Version 1.3. University of Manchester.
2. Carl Lagoze (2008). Building OWL Ontologies with Protege. Cornell University.
3. Wiki: Introduction to Ontologies with Protege.
4. Vishal Jain and Mayank Singh (2013). Ontology Development and Query Retrieval using Protégé Tool. I.J. Intelligent Systems and Applications, 2013, 09, 67-75.
5. Trần Thị Ngân (2008). Phương thức xây dựng Ontology. ĐHCN-ĐHQGHN.
Protégé hiện bao gồm 02 phiên bản:
- Phiên bản chạy trên Web (web-based), người sử dụng có thể thực hiện việc biên tập, xây dựng ontology trực tiếp tại địa chỉ: http://protege.stanford.edu/products.php#web-protege. Ngoài ra người dùng cũng có thể tải bộ cài đặt phiên bản web về để cài trên Webserver của mình và sử dụng trong mạng nội bộ, đường dẫn tải bộ cài và hướng dẫn cài đặt tại: https://github.com/protegeproject/webprotege/releases.
- Phiên bản chạy trên Desktop (desktop-based): phiên bản này với mục đích biên tập ontology trên máy tính cá nhân, phiên bản mới nhất là 5.0 beta, có thể tải về tại địa chỉ: http://protege.stanford.edu/products.php#desktop-protege.
Tài liệu tham khảo
1. Sebastian Brandt (2011). A Practical Guide To Building OWL Ontologies Using Prot´eg´e 4 and CO-ODE Tools. Version 1.3. University of Manchester.
2. Carl Lagoze (2008). Building OWL Ontologies with Protege. Cornell University.
3. Wiki: Introduction to Ontologies with Protege.
4. Vishal Jain and Mayank Singh (2013). Ontology Development and Query Retrieval using Protégé Tool. I.J. Intelligent Systems and Applications, 2013, 09, 67-75.
5. Trần Thị Ngân (2008). Phương thức xây dựng Ontology. ĐHCN-ĐHQGHN.
No comments:
Post a Comment